|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
<<
Overzicht
|
|
Verder
>>
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wonen
aan het Witsmeer
Archeologisch, landschappelijk en cultuurhistorisch
onderzoek van een boerenerf in Zijdewind
door K.T. Salomons
Met bijdragen van F. Diederik, M. van Raaij, P. Vos, J. de Koning, F.
Kerklaan, F. Verbruggen, H. van Keulen
€ 25,-
|
|
|
Deze publicatie omvat de uitkomsten van het
archeologisch onderzoek in het buurtschapje Zijdewind. Het onderzoek
werd gedaan toen de provincie een ventweg langs de Provincialeweg N241
ten zuiden van Schagen realiseerde en vond plaats in de periode
2015-2017. Doordat er dwars door een historische verhoogde woonplaats
werd gegraven, konden vele eeuwen van wonen en werken in dit westelijk
deel van West-Friesland worden onderzocht.
Het archeologisch onderzoek in Zijdewind en in de omgeving
liet zien dat mensen daar al vanaf de Prehistorie woonden en het
landschap naar hun behoeften aanpasten. Eerst leefde men nabij
getijdekreken die in verbinding stonden met zee en later op het
veenlandschap dat men ontgon. Dat veenlandschap was ontstaan na de
vernatting van het gebied door het sluiten van het Zeegat van Bergen
(1000 v. Chr.). Door de veenwinning en erosie vormde zich in de 11e en
12e eeuw het Witsmeer. Langs de rand van dit open water hoopten zich
bij (storm)vloed zand en veenresten op. Er ontstonden zo hoger gelegen
oevers in het omliggende veen die incidenteel werden bezocht door vee,
maar er werd nog niet gewoond. In het begin van de 16e eeuw kozen de
eerste mensen deze plek uit als woongebied. Tijdens het archeologisch
onderzoek werd een erfsloot opgegraven die in verbinding stond met het
Witsmeer. De vrijgekomen grond uit de sloot werd destijds gebruikt om
het erf nog verder op te hogen, tot een soort ‘terp’. Van de boerderij
die daar vermoedelijk stond is archeologisch gezien weinig bewaard
gebleven. Een indruk van het leven werd voornamelijk verkregen aan de
hand van de afvalresten die in de erfsloot belandden. In de tweede
helft van de 16e eeuw werd het erf vergroot en werd een tweede sloot
aangelegd. In de 17e eeuw werd het erf wederom uitgebreid door een
kleipakket op te brengen, vermoedelijk voor de aanleg van een
langhuisboerderij. De langhuisboerderij hield stand tot omstreeks 1850.
Toen werd deze vervangen door een vierkante stolpboerderij, die in 2016
moest wijken voor de aanleg van de ventweg. Het archeologisch onderzoek
bracht zo een unieke stapeling van woonfases in Zijdewind in beeld.
In deze uitgave wordt een hoofdstuk gewijd aan de
boerderij-ontwikkeling in Noord-Holland. In zijn algemeenheid kan uit
archeologisch onderzoek en oud kaartmateriaal worden opgemaakt hoe deze
ontwikkeling verliep. Door de decennia heen ontwikkelde zich uit de
vorm van een losse, piramidevormige hooiberg een vierkante boerderij
(grotendeels) van steen waarin woonhuis, vee en het hooi samen onder
een dak kwamen: de stolpboerderij.
Noord-Hollandse Archeologische
Publicaties-14
|
|
|
|
234 pagina's | ISBN/EAN
9789492428073 | 2023 |
|
Open
PDF (49 MB) |
|
|
|
|
|
|